ظاهرا پیرو پیگیریهای اتحادیه لوازم خانگی تهران، مرکز ملی مطالعات، پایش و بهبود محیط کسب و کار وزارت امور اقتصادی و دارایی خواستار بررسی موضوع اختلال در رقابت توسط شورای رقابت شده است. شورا هم در پاسخ به نامه مرکز ملی مطالعات خواستار دریافت اطلاعات برای بررسی موضوع شده است.
هرچند نگرانی فروشگاههای کوچک لوازم خانگی از توسعه فروشگاههای زنجیرهای قابل درک است، ولی این مسئله نتیجه طبیعی تحول ساختار توزیع و فروش است. همان شرایطی که با توسعه فروشگاههای زنجیرهای مواد غذایی برای بقالیها و سوپرمارکتهای کوچک و خیلی شدیدتر با ظهور تاکسیهای اینترنتی برای آژانسهای تلفنی اتفاق افتاد. فروشگاههای زنجیرهای به علت قدرت مالی بالاتر در خرید، بازاریابی و تبلیغات و همچنین توافق با بانکها قدرت مانور بیشتری دارند و از همین رو به صورت طبیعی مغازههای کوچک امکان رقابت با آنها را ندارند.
مقاله مرتبط «هر ایرانی یک برند» را مطالعه فرمایید.
ولی ظهور فروشگاههای زنجیرهای لوازم خانگی به خودی خود نه تنها بد نیست، بلکه اثرات مثبت قابل توجهی دارد. از یک طرف مصرفکنندگان از تنوع بالای محصول و امکان خرید اقساطی منتفع میشوند و از طرف دیگر تولیدکنندگان با دریافت سفارش بالا امکان برنامهریزی تولید بلندمدت پیدا میکنند. به عبارت دیگر برای تولیدکننده لوازم خانگی تعامل با یک یا دو فروشنده بزرگ راحتتر از تعامل با هزاران فروشنده خرد است. همچنین برای فروش اقساطی هم ایجاد هماهنگی بین تولیدکننده، بانک و فروشنده وقتی بازیگران محدود و بزرگ هستند راحتتر است. اتفاقی که همین حالا افتاده است.
با این حال نمیتوان نسبت به آثار منفی این تحول ساختاری بر فروشندگان خرد بیتفاوت بود و دولت میتواند با مداخله درست هزینه این پدیده را کاهش دهد. برای مثال نوعی توافق بین بانکها و تولیدکنندگان لوازم خانگی میتواند زمینه را برای فروش اقساطی توسط فروشگاههای خرد فراهم کند. به طوری که این فروشگاهها صرفا وظیفه ضمانت مشتری را عهده بگیرند و مبلغ کالا به حساب تولیدکننده ریخته شده و مشتری اقساط را به بانک پرداخت کند. در این شرایط هم به تولیدکننده کمک میشود و هم فروشگاههای لوازم خانگی میتوانند مشتریان بیشتری جذب کنند.
مقاله مرتبط «موج سوم ظهور برندهای ایرانی» را مطالعه فرمایید.
به هر حال این پدیده، یعنی ظهور فروشگاههای بزرگ زنجیرهای مانند ظهور تاکسیهای اینترنتی، مسیر طبیعی پیشرفت و تحول ساختاری در اقتصاد است و نمیتوان با کمپین تبلیغاتی یا فشار آوردن به نهادهای دولتی مداخلهگر مانند شورای رقابت آن را متوقف کرد. از اینرو بهتر است که فروشگاههای کوچک و اتحادیههای صنفی راهبرد هوشمندانهتری در قبال این شرایط اتخاذ کنند.