نکته جالب اینکه این افزایش صرفا شامل خودروهای سواری میشود و آمار تولید ون، مینیبوس و میدلباس و اتوبوس به ترتیب 65%، 20% و 32% منفی بود! در حوزه خودروهای تجاری، تنها تولید کامیونت، کامیون و کشنده رشد مناسب 48% را تجربه کرد. به عبارت دیگر عمده تولید خودروسازان خصوصی که گرانقیمت بوده و با ارزبری بالایی صورت میگیرد در حوزه سواری بوده و خبری از رشد تولید خودروهای تجاری نیست.
همچنین اگر تولید 15638 خودروی هایما توسط ایرانخودرو را به میزان خودروهای مونتاژی بخش خصوصی اضافه کنیم، شاهد افزایش 96% تولیدات مونتاژی هستیم. در مقابل رشد تولید دو خودروساز اصلی کشور نسبت به نه ماهه سال قبل نه تنها افزایشی نداشته بلکه مقداری هم کاهش داشته است. این در حالی است که هم از نظر بازه قیمتی و هم از نظر ارزبری، حمایت از رشد تولید خودروهای داخلی با شرایط کشور سازگارتر است.
مقایسه رشد تولید خودروهای داخلی و مونتاژی حاکی از علاقه سیاستگذار به مونتاژ و بیتوجهی به تولید داخل دارد. این روندها در کنار تلاش گسترده وزارت صمت برای تسهیل و تشویق واردات، این فرضیه را بیشتر تقویت میکند. در حالی که کشور بخاطر تحریمها با بحران ارزی مواجه است و بانک مرکزی بارها اعلام کرده که منابع محدود ارزی کشور نباید صرف واردات کالاهای غیرضروری شود، ولی همچنان وزیر محترم صنعت بر انجام واردات اصرار دارند. علاقه مهندس علی آبادی به واردات، تنها به خودرو محدود نمیشود و در چند ماه گذشته بارها بر لزوم واردات لوازم خانگی نیز تاکید کردهاند. جالب اینکه رئیس سازمان برنامه و بودجه که اشراف بیشتری به منابع ارزی کشور دارند به صراحت اعلام کردند که «با توجه به ملاحظات ارزی قطعا واردات خودرو اولویت نیست».
جالب اینکه قیمت 300 تا 600 میلیونی خودروهای داخلی گران محسوب شده و به شدت به آن انتقاد میشد، ولی حالا وزیر صنعت در اظهاراتی قیمت 1 میلیاردی خودروهای وارداتی را برای متوسط مردم «قابل قبول» خوانده است. به عبارت دیگر، با اینکه توجیه اصلی برای حمایت از واردات، گرانی خودروهای داخلی (300 تا 600 میلیون تومان) عنوان میشد، حالا مشخص شده میانگین قیمت خودروهای وارداتی 20 هزار دلار یا یک میلیارد تومان است!
اینکه قیمت 300 تا 600 میلیونی خودرو داخلی «گران» فرض میشد و میانگین قیمت یک میلیارد تومان برای خودروی وارداتی «قابل قبول» شاهد دیگری بر ذهنیت ضد تولیدی مدیران صنعتی کشور است.
مقاله مرتبط «قیمت 22 مدل خودروی وارداتی اعلام شد؛ ارزانترین خودروی وارداتی 826 میلیون تومان» را مطالعه فرمایید.
در حالی که وزیر صمت بجای حمایت از مونتاژ و واردات، میتوانست چند پروژه مدیریتی و فنی (مانند موتور کممصرف، پلتفرم ایمن کلاس بی و سی) را به منظور ارتقای کیفیت و افزایش تیراژ دو خودروساز اصلی کشور در دستور کار وزارتخانه قرار دهد. با این حال به نظر میرسد تمام ظرفیتها و سرمایهگذاریها و قابلیتهای انباشتهشده در صنعت خودروسازی در طی شصت سال گذشته کنار گذاشته شده و تشویق مونتاژ و واردات و هچنین توجه به خودروهای برقی (که هم بسیار گرانتر از خودروهای بنزینی هستند و هم قابلیتهای مرتبط با آن در صنعت خودروسازی کشور وجود ندارد) مد نظر وزیر محترم است.
به عنوان یک اصل کلی در فرآیند صنعتی شدن، وقتی کشوری از مرحله مونتاژ عبور کرده و زنجیره تامین و داخلیسازی قابل توجه انجام داده است، تشویق مونتاژ و واردات نوعی عقبگرد محسوب میشود و انتخاب بهتر این است که ارز بسیار محدود کشور بجای واردات (و مونتاژ) صرف ارتقا و بهبود عملکرد دو خودروساز اصلی کشور شود.
سوال ساده این است که اگر قیمت یک میلیارد تومانی برای خودروهای وارداتی مناسب است، آیا خودروسازان داخلی با کمی حمایت نمیتوانند در این بازه قیمتی، خودروی با کیفیت و ایمن تولید کنند؟