در ایران، صنعت لوازم خانگی سفید یک مشکل دارد: ظرفیت مازاد ناشی از تحریم‌ها. در این مقاله به نقطه تلاقی تحریم و سیاست صنعتی می‌پردازیم. یعنی شرایطی که تحریم‌ها نوعی حمایتگرایی ناخواسته را ایجاد شده و باعث رشد یک صنعت داخلی می‌شوند. خلاصه این مقاله در ادامه آمده است و متن اصلی را میتوانید در سایت فنامنال ورد مطالعه نمایید.
بررسی کردیم که تحریم‌ها و #سیاست صنعتی چگونه تلاقی پیدا می‌کنند.
ایران به عنوان یک صادرکننده نفت، مدتهاست که برای توسعه صنایع کارخانه‌ای خود تقلا می‌کند. اقتصاد ایران در اوایل دهه 2000، از یک مورد کلاسیک “بیماری هلندی” رنج می‌برد. رونق نفت منجر به افزایش ارزش پول، قدرت خرید بیشتر و افزایش واردات به ضرر تولیدکنندگان داخلی شد.
اما بعد تحریم‌ها از راه رسید.
در اغلب موارد، تحریم‌ها مشکلات عدیده ای را برای شرکت‌های صنعتی ایران پدید آوردند. برای مثال با قطع ارتباط شرکت‌های خودروسازی با زنجیره تامین جهانی تولید خودرو به طور قابل توجهی کاهش یافت. اما بخش‌هایی هم بودند که از اثرات کلان اقتصادی تحریم‌ها بهره ببرند.
در سال ۲۰۱۸، تحریم‌های ترامپ منجر به کاهش ارزش پول و در نتیجه گران شدن کالاهای وارداتی شد. تحریم‌ها همچنین شرکت‌های خارجی را مجبور به خروج از ایران کردند و رقابت کاهش یافت.
این پویایی‌ها منجر به تغییر چشمگیر در بخش لوازم خانگی شد.
تحریم‌ها و سیاست‌های حمایتی تا حد زیادی برندهای کره‌ای و اروپایی مسلط در بازار مانند ال جی و بوش را از ایران بیرون راندند. ناگهان، یک بازار کالاهای سفید به ارزش «12 میلیارد دلار» برای تصاحب کردن ظاهر شد.
تا حدودی بر خلاف انتظار، سرمایه خصوصی به این بخش هجوم برد؛ در حالی که تحریم به رشد اقتصادی کشور صدمه زد. شرکت‌های فعلی و تازه‌واردها برای افزایش تولید به منظور کسب سهم بازار بیشتر، سرمایه‌گذاری زیادی کردند. تحریم‌های «فشار حداکثری» ترامپ به افزایش تولید منجر شد!
بنابراین در حالی که سیاست‌گذاران ایرانی همچنان نگران اثرات منفی تحریم‌ها بر تولید صنعتی هستند، در بخش لوازم خانگی مشکل معکوسی به وجود آمد: ظرفیت مازاد.
ایران سالانه به 3 میلیون یخچال نیاز دارد. در حالی که ظرفیت تولید به 10.5 میلیون دستگاه رسیده است!
بازار به شدت غیرمتمرکز است و مازاد ظرفیت منجر به رقابت قیمتی شده است.
از بسیاری جهات، واکنش بخش خصوصی به تحریم‌ها *بیش از حد* زیاد بود و دولت نتوانست از سیاست‌های کنترل ورود برای اطمینان از تخصیص کارآمد سرمایه استفاده کند.
اما داستان جالب‌تر می‌شود. صاحبان این شرکت‌ها علیرغم اینکه درگیر رقابت شدید هستند، همه در یک چیز اتفاق نظر دارند.
آنها نمی‌خواهند با تولیدکنندگان خارجی رقابت کنند و با دولت برای حفظ ممنوعیت واردات پس از شوک تحریم لابی می‌کنند. آنها فکر می‌کنند در شرایط تحریم می‌توانند برنده باشند و علاقه‌ای به تغییر قوانین بازی ندارند.
اگر به تحریم‌ها به عنوان یک ابزار دیپلماسی اعتقاد دارید، این موضوع نگران‌کننده‌ای است. تمام هدف تحریم‌ها ایجاد درد اقتصادی برای تغییر رفتار است. هنگامی که رفتار تغییر کرد، تحریم‌ها را می‌توان لغو کرد و به کشور هدف امتیاز اقتصادی داد.
اما تولیدکنندگان لوازم خانگی در ایران، با توجه به شرایط این بخش صنعت، در حال حاضر منافع خود را در حفظ سیاست‌های حمایتی می‌بینند که آنها را در برابر رقابت خارجی محافظت می‌کند. وقتی صحبت از ممنوعیت واردات به میان می‌آید، گروه‌های صنعتی در این مورد صریح بوده‌اند. به طور ضمنی، این سیاست‌ها شامل تحریم‌های خارجی نیز می‌شود.
متن کامل مقاله را در لینک زیر میتوانید بخوانید.
